Quy luật 18/40/60: Đừng sợ người khác nghĩ về mình

Nói thật là khi mới bắt đầu làm startup hay trở thành solopreneur, nỗi sợ về những gì người khác nghĩ là rào cản còn lớn hơn vốn liếng, động lực và kỷ luật rất nhiều

Bận tâm về những gì người khác nghĩ là điều phổ biến đến mức chả mấy ai nhận ra.

Từ khi còn nhỏ, chúng ta đã được dạy phải hòa nhập với cộng đồng, trở thành một phần của xã hội. Vì vậy, việc mong muốn được chấp nhận và đánh giá cao trở nên ăn sâu trong mỗi người. Tuy nhiên, khi chúng ta quá lo lắng về cách người khác nhìn nhận mình, chúng ta có thể dễ dàng đánh mất bản sắc cá nhân và sự tự tin vốn có.

Khi mới bắt đầu làm startup hay trở thành solopreneur (doanh nhân độc lập), nỗi sợ về những gì người khác nghĩ thường rất lớn. Điều này là vì bạn đang bước vào một giai đoạn mới, nơi sự không chắc chắn và rủi ro luôn hiện hữu. Trong quá trình này, người sáng lập thường phải đối mặt với rất nhiều áp lực từ xã hội, từ gia đình, bạn bè, và thậm chí từ những đối thủ cạnh tranh. Nỗi sợ này xuất phát từ nhiều yếu tố tâm lý và xã hội khác nhau, và vượt qua nó thường đòi hỏi thời gian và sự tự tin ngày càng lớn.

Startup và solopreneurship thường được coi là những con đường sự nghiệp khác biệt và khó đoán. Trong khi những con đường truyền thống như làm việc cho các công ty lớn có thể mang lại cảm giác ổn định, thì khởi nghiệp lại mang tính rủi ro và không thể đoán trước. Điều này có thể dẫn đến sự phán xét từ gia đình, bạn bè hoặc xã hội, khi họ không hiểu hoặc không tin tưởng vào sự lựa chọn của bạn. Mỗi lời phán xét hay câu hỏi nghi ngờ từ những người thân yêu dễ khiến cho người sáng lập cảm thấy bị áp lực, và điều này làm tăng thêm nỗi lo về những gì người khác nghĩ.

Chưa kể, Thời đại kỹ thuật số và mạng xã hội khiến cho mọi người có thể dễ dàng so sánh thành công của mình với người khác. Bạn sẽ thấy những câu chuyện thành công nổi bật của các startup khác và tự hỏi tại sao mình chưa đạt được thành tựu tương tự. Điều này làm tăng thêm nỗi sợ không thành công, khiến người sáng lập cảm thấy mình không đủ giỏi và lo lắng rằng người khác sẽ đánh giá thấp mình.

Thực tế là những gì bạn thấy trên mạng xã hội thường chỉ là bề nổi của thành công, trong khi rất ít ai chia sẻ về những khó khăn và thất bại họ đã trải qua. Tuy nhiên, khi bị áp lực từ việc so sánh, người sáng lập sẽ dễ cảm thấy mình thua kém và lo lắng về cách người khác nhìn nhận mình.

"Hãy là chính mình và nói những gì bạn cảm thấy, vì những người để tâm không quan trọng, và những người quan trọng sẽ không để tâm."

Tại sao con người luôn sợ những gì người khác nghĩ về mình, dưới đây là các lý do:

1. Nhu cầu được chấp nhận trong xã hội

Một trong những nguyên nhân chính khiến chúng ta lo lắng về cái nhìn của người khác là vì chúng ta luôn có nhu cầu được chấp nhận trong xã hội. Điều này có nguồn gốc từ thời tiền sử, khi việc sống còn phụ thuộc nhiều vào cộng đồng. Bị loại trừ khỏi nhóm có thể dẫn đến nguy cơ bị tổn thương hoặc không thể sinh tồn. Mặc dù xã hội hiện đại đã khác rất nhiều, nhưng tâm lý này vẫn còn tồn tại, khiến chúng ta thường lo ngại về việc người khác nghĩ gì về mình.

2. Áp lực từ các chuẩn mực xã hội

Xã hội hiện đại đặt lên mỗi cá nhân những áp lực vô hình về cách chúng ta nên sống, làm việc và thành công. Các chuẩn mực này được củng cố bởi truyền thông, mạng xã hội, và văn hóa đại chúng, làm cho chúng ta luôn so sánh bản thân với người khác. Kết quả là chúng ta bắt đầu lo lắng rằng mình không đủ giỏi, không đủ đẹp, hoặc không đạt được tiêu chuẩn thành công mà xã hội đề ra, và từ đó tìm kiếm sự chấp nhận từ những người xung quanh, ngay cả khi những tiêu chuẩn này không thực sự phù hợp với giá trị cá nhân.

3. Cái tôi dễ bị tổn thương

Lo lắng về việc người khác nghĩ gì về mình cũng xuất phát từ cái tôi (ego) của mỗi người. Cái tôi là cách chúng ta đánh giá bản thân và xác định giá trị cá nhân. Khi nhận phải sự chỉ trích hay đánh giá tiêu cực, cái tôi của chúng ta có thể bị tổn thương, làm chúng ta cảm thấy thiếu tự tin. Điều này dẫn đến việc tìm kiếm xác nhận từ bên ngoài để bảo vệ cảm giác giá trị của bản thân, khiến chúng ta dựa nhiều hơn vào suy nghĩ của người khác để cảm thấy an toàn.

4. Nỗi sợ bị từ chối

Nhiều người lo lắng về cách người khác nhìn nhận mình vì họ sợ bị từ chối. Bị từ chối, dù là trong xã hội hay trong các mối quan hệ cá nhân, đều gây ra nỗi đau tinh thần. Chính vì nỗi sợ này, chúng ta dễ dàng chọn cách làm hài lòng người khác thay vì theo đuổi điều mình thực sự mong muốn. Việc tìm kiếm sự chấp nhận trở thành ưu tiên hàng đầu, và điều đó ngăn cản chúng ta thể hiện bản thân một cách chân thật.

5. Văn hóa tôn sùng sự phản hồi từ người khác

Với sự phát triển của mạng xã hội, con người ngày càng lệ thuộc vào đánh giá từ bên ngoài. Những lượt thích, bình luận, và chia sẻ trở thành thước đo giá trị đối với nhiều người. Điều này dẫn đến sự phụ thuộc vào những phản hồi tích cực để cảm thấy mình có giá trị, và dần dần, chúng ta bị cuốn vào vòng xoáy tìm kiếm sự thừa nhận liên tục từ cộng đồng, làm mờ đi giá trị cá nhân thực sự.

6. Thiếu sự tự tin và hiểu biết về bản thân

Khi chúng ta không hiểu rõ bản thân và không có sự tự tin vững vàng, chúng ta sẽ dễ dàng tìm kiếm sự xác nhận từ bên ngoài. Điều này khiến chúng ta dễ bị ảnh hưởng bởi những đánh giá tiêu cực và dần sống theo tiêu chuẩn của người khác. Một cuộc sống như vậy không phản ánh chân thực con người bạn và dễ dàng làm mất đi bản sắc cá nhân.

Quy luật 18/40/60

Quy luật 18/40/60 minh họa rõ ràng sự thay đổi nhận thức của con người qua các giai đoạn khác nhau của cuộc sống.

• 18 tuổi: Bạn thường lo lắng xem người khác nghĩ gì về mình. Đây là giai đoạn khi cái nhìn của người khác đóng vai trò lớn trong việc hình thành hình ảnh bản thân. Tuổi trẻ thường dễ bị ảnh hưởng bởi những áp lực xã hội và mong muốn được chấp nhận. Vì thế, nhiều người trẻ có xu hướng sống theo kỳ vọng của người khác, thay vì theo đuổi giấc mơ và mục tiêu cá nhân.

• 40 tuổi: Bạn dần nhận ra rằng việc để ý quá nhiều đến suy nghĩ của người khác không còn quan trọng như bạn từng nghĩ. Đây là giai đoạn của sự trưởng thành, khi con người bắt đầu tập trung vào những gì thực sự có ý nghĩa đối với bản thân. Những lo lắng về cách người khác nhìn nhận bạn trở nên mờ nhạt, và bạn bắt đầu khám phá tiếng gọi từ bên trong – đó là mục tiêu, giá trị và giấc mơ của chính bạn.

• 60 tuổi: Bạn nhận ra rằng thực tế, chẳng ai thực sự quan tâm đến bạn nhiều như bạn tưởng. Mọi người đều bận rộn với cuộc sống và những vấn đề của riêng họ. Điều này giúp bạn cảm thấy giải phóng khỏi áp lực xã hội và tự tin sống đúng với con người thật của mình. Đây là khoảnh khắc bạn thực sự nhận ra rằng việc sống theo giấc mơ của chính mình là điều quan trọng nhất.

Từ quy luật này, bài học lớn nhất là hãy xây dựng ước mơ của riêng mình, không phải vì những gì người khác mong muốn ở bạn, mà vì đó là tiếng gọi từ sâu thẳm trái tim bạn. Đừng sống theo quan điểm thành công của người khác. Suy cho cùng, cuộc đời của bạn sẽ trở nên hạnh phúc và ý nghĩa nhất khi bạn sống thật với bản thân, theo đuổi điều mà bạn thực sự tin tưởng và đam mê.

Lời khuyên ở đây là: Hãy sống theo ước mơ của bạn ngay từ bây giờ. Bạn không cần phải đợi đến khi nhận ra rằng mọi người chẳng quan tâm đến bạn nhiều như bạn nghĩ. Hãy bắt đầu dám sống cho chính mình, và dừng việc bị ám ảnh bởi ánh mắt, đánh giá của người khác.

Làm sao để thoát khỏi nó?

Đừng sống theo quan điểm thành công của người khác là điều quan trọng vì mỗi người có giá trị, mục tiêu, và định nghĩa thành công riêng. Khi bạn sống theo quan điểm thành công của người khác, bạn sẽ dễ bị lạc lối và mất đi cảm giác thỏa mãn thực sự trong cuộc sống. Điều này có thể dẫn đến một cuộc sống đầy áp lực, mệt mỏi, và cuối cùng là không hạnh phúc, vì bạn luôn cố gắng đáp ứng những kỳ vọng và chuẩn mực không thuộc về mình. Ngược lại, khi bạn sống theo giá trị cá nhân và định nghĩa thành công của riêng mình, bạn sẽ cảm thấy được tự do, được làm chủ cuộc đời và tìm thấy niềm vui chân thật trong những điều mình đang làm.

Ví dụ từ cuộc sống

Hãy nhìn vào cuộc đời của Steve Jobs, người sáng lập Apple. Steve Jobs không sống theo quan điểm thành công thông thường, mà luôn tin rằng thành công thực sự đến từ việc tạo ra những sản phẩm có giá trị và thay đổi cách con người sống, chứ không chỉ là kiếm tiền hay danh vọng. Khi còn là sinh viên, ông bỏ học để theo đuổi đam mê về thiết kế và công nghệ, mặc dù quyết định này vấp phải sự chỉ trích từ gia đình và xã hội. Nhưng nhờ đi theo tiếng gọi nội tâm và dám định nghĩa thành công theo cách riêng của mình, Jobs đã tạo ra Apple – một trong những công ty có tầm ảnh hưởng nhất trong lịch sử công nghệ. Nếu Jobs sống theo định nghĩa thành công truyền thống, có lẽ ông đã chọn con đường ổn định, an toàn và dễ dàng hơn, và thế giới sẽ không bao giờ biết đến Apple hay iPhone.

Một ví dụ khác là J.K. Rowling, tác giả của loạt sách Harry Potter. Trước khi thành công, Rowling từng phải đối mặt với những khó khăn về tài chính và sự chỉ trích từ xã hội. Tuy nhiên, thay vì đi theo con đường an toàn và sống theo kỳ vọng của người khác, cô đã kiên trì theo đuổi giấc mơ của mình, dù có bị từ chối nhiều lần. Thành công của Rowling không đến từ việc cố gắng trở thành một người mà xã hội mong đợi, mà từ việc dũng cảm sống đúng với bản thân và theo đuổi đam mê viết lách. Điều này chứng minh rằng sống theo giá trị cá nhân và đam mê luôn mang lại sự thành công chân thật.

Tại sao phải thoát khỏi sự sống theo cách người khác nghĩ?

Việc sống theo cách người khác nghĩ có thể khiến bạn mất đi bản sắc cá nhân và luôn cảm thấy không hài lòng về cuộc sống. Khi bạn đặt kỳ vọng của mình dựa trên quan điểm của người khác, bạn sẽ luôn cố gắng đáp ứng những chuẩn mực mà không thuộc về bạn, dẫn đến stress, mất tự tin, và chán nản. Hơn nữa, điều này còn làm giảm sự sáng tạo, ngăn cản bạn khám phá bản thân và tiềm năng thật sự. Bạn trở thành một phiên bản của người khác, không phải chính mình.

Làm cách nào để thoát khỏi việc sống theo cách người khác nghĩ?

1. Xác định giá trị cá nhân và mục tiêu riêng

Để thoát khỏi việc sống theo quan điểm của người khác, bạn cần hiểu rõ bản thân mình. Hãy ngồi xuống và tự hỏi:

• Điều gì thực sự quan trọng với tôi?

• Tôi muốn đạt được điều gì trong cuộc sống?

• Những giá trị cốt lõi của tôi là gì? Khi bạn xác định được những điều này, bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc tạo ra kế hoạch và mục tiêu riêng mà không bị ảnh hưởng bởi kỳ vọng của người khác. Mỗi người có con đường riêng để đi, và bạn cần tin tưởng vào sự lựa chọn của mình.

2. Dừng việc so sánh bản thân với người khác

So sánh là kẻ thù của hạnh phúc. Nếu bạn luôn so sánh mình với người khác, bạn sẽ dễ dàng cảm thấy tự ti hoặc bị cuốn vào việc cố gắng trở thành một người khác. Hãy nhớ rằng mỗi người đều có hành trình riêng. Điều quan trọng là bạn đang tiến bộ so với chính mình của ngày hôm qua, không phải với người khác. Tự so sánh bản thân với chính mình là cách duy nhất để đo lường sự thành công chân thực.

3. Học cách từ chối

Một phần quan trọng để sống đúng với giá trị bản thân là học cách từ chối những mong đợi và yêu cầu không phù hợp. Nhiều người lo sợ rằng việc từ chối người khác sẽ làm mất lòng hoặc dẫn đến xung đột, nhưng nếu bạn không từ chối những điều không phản ánh đúng mục tiêu và giá trị của mình, bạn sẽ không bao giờ có thể sống một cách tự do. Việc từ chối không có nghĩa là ích kỷ, mà là tôn trọng chính mình và những gì bạn thực sự muốn đạt được.

4. Tập trung vào đam mê và niềm vui cá nhân

Một cách hiệu quả để thoát khỏi sự sống theo cách người khác nghĩ là theo đuổi đam mê của riêng bạn. Khi bạn làm điều mình yêu thích, bạn sẽ dễ dàng bỏ qua những gì người khác nghĩ và tập trung vào việc tạo ra giá trị cho chính mình. Niềm đam mê không chỉ mang lại niềm vui mà còn giúp bạn tìm thấy sự thành công cá nhân mà không cần phải phụ thuộc vào ý kiến của xã hội.

5. Xây dựng sự tự tin

Để thoát khỏi sự kiểm soát của người khác về cách bạn sống, điều cốt lõi là bạn phải tự tin vào bản thân. Sự tự tin đến từ việc hiểu rõ giá trị của mình và tin rằng bạn có thể đạt được những gì bạn mong muốn. Khi bạn tự tin, bạn sẽ không dễ bị lung lay bởi ý kiến hoặc áp lực từ xã hội. Sự tự tin sẽ giúp bạn kiên định với con đường của mình, ngay cả khi có nhiều người phản đối hoặc không ủng hộ.

Kết luận

Sống theo quan điểm thành công của người khác là một cách sống đầy rẫy những hạn chế và mâu thuẫn nội tâm. Điều quan trọng là bạn cần tự khám phá và định nghĩa thành công theo cách riêng của mình, bởi chỉ khi đó, bạn mới thực sự hạnh phúc và thỏa mãn với cuộc sống. Để làm được điều này, bạn cần hiểu rõ giá trị cá nhân, từ chối sự so sánh, và tin tưởng vào bản thân. Chỉ khi bạn dám sống đúng với những gì mình tin tưởng, bạn mới có thể đạt được thành công thật sự – một thành công mà bạn cảm thấy hạnh phúc và tự hào khi đạt được.